የልጆች ማህበራዊ እና ስሜታዊ ክህሎት፡ ባህሪን መቅረፅ የወላጆች እና አሳዳጊዎች አስተውሎት ለልጆች ያለው ፋይዳ
አንዳንድ ጊዜ እንደ ትንሽ ነገር የምናያቸው ነገሮች በጣም አስፈላጊ ናቸው። ለምሳሌ አዎንታዊ አስተውሎት ወይም ሞቅ ያለ ስሜት እና ፍላጎት በሚያሳይ መልኩ ለሌሎች ምላሽ መስጠት ትንሽ ነገር ግን የወላጅነት አስፈላጊ አካል ነው። በተለይም ከልጆች ጋር በሚኖረው ግንኙነት አዎንታዊ አስተውሎት የመተማመን እና የደህንነት መልእክት ያስተላልፋል። ወላጆች በፈገግታ፣ የአይን ግንኙነት በመፍጠር፣ ረጋ ባለ አካላዊ ንክኪ፣ ሌሎችን የሚያከብሩ እና የሚያነሳሱ መልካም ቃላትን በመጠቀም እና ለሌሎች ፍላጎቶች፣ እንቅስቃሴዎች እና ስኬቶች ፍላጎት በማሳየት አዎንታዊ አተውሎትን ያሳያሉ። ብዙ ጥናቶች እንደሚያሳዩት ከልጆችዎ ጋር አብረው በሚያሳልፉበት ጊዜ አዎንታዊ ትኩረትን መጠቀም በልጆች ላይ አሉታዊ ባህሪያት የመከስት እድልን ይቀንሳል።
አዎንታዊ አስተውሎት እንዴት መለማመድ ይቻላል ገና በጨቅላ እድሜ ወቅት ህፃን ልጅ ሲያለቅስ በማፅናናት፣ ህፃኑ ፈገግታን ሲያሳይ ፈገግ በማለት፣ ለህፃኑ ምልክቶች ምላሽ በመስጠት እና ከህፃኑ ጋር ስለ አካባቢው "በመነጋገር" አዎንታዊ ትኩረትን ማሳየት ይቻላል። ትልልቅ ልጆች (ታዳጊዎች፣ የቅድመ መደበኛ ተማሪዎች፣ መደበኛ ተማሪዎች) በአዎንታዊ ትኩረት ያስደስታቸዋል ስለሆነም ወላጆች ምንም እኳን ልጆች አመርቂ ነገር ባያሳዩዋቸውም ልጆቻቸው ከሰሩት ነገር ምን እንደወደዱላቸው በመንገር አስተውሎታቸውን ሊያሳዋቸው ይችላሉ። "ወንበር ላይ በስነስርዓት ተቀምጠህ ስለጠበከኝ በጣም ደስ ብሎኛል" ወይም "አሻንጉሊቶቻችሁን በማስቀመጥ የሰራችሁትን ጥሩ ስራ ወድጀዋለሁ" አንድ ልጅ ሊሰማው የሚገባ አዎንታዊ ነገሮች ናቸው! አዎንታዊ ድምጽ እና ፈገግታ መጠቀም የሚነገሩትን ቃላት እንደገና ለማረጋገጥ ይረዳል።
ወላጆች ለትንንሽ ልጆች አዎንታዊ ትኩረት የሚያሳዩበት ሌላው መንገድ በልጆቻችን እንቅስቃሴዎች ውስጥ በመሳተፍ ነው። አንድ ወይም ሁለት ደቂቃ በመውሰድ የልጆዎን ትኩረት የሳበውን ነገር መመርመር። ትኩረቱን ስለሳበው ነገር በመገረም ያውሩት።ጊዜ ወስደው ከልጆዎ ጋር የጡብ ግንቦችን ይገንቡ። በመጨረሻም ከልጅዎ ጋር ሲነጋገሩ መልስ እንዲሰጥዎ ሁልጊዜ ጊዜም በቂ ግዜ ይስጡት።በዚህም ልጆች የሚናገሩት ነገር ጠቃሚ እንደሆነ እና አዋቂዎች ለማዳመጥ ፈቃደኛ ሆነው ሊሰሟቸው እንደሚችሉ ይገነዘባል። በቀን ለ15 ደቂቃዎች ከልጅዎ ጋር የሚጫወቱበት ግዜ ይመድቡ እና ንቁ ተሳትፎ በማድረግ አብረው ይጫወቱ። የልጅዎ ፍላጎት አስፈላጊ እንደሆነ እና ሌሎችም የፍላጎታቸው አካል ለመሆን ፈቃደኛ መሆናቸውን ያሳዩት። ስለሆነም ትናንሽ ነገሮች በኋላ ላይ ትልቅ ነገሮች ሊሆኑ ይችላሉ! ተገቢ ያልሆነ ባህሪ ሲኖርስ? ይህ በጣም ፈታኝ ሊሆን የሚችለው ክፍል ነው። አንድ ልጅ ለራሱም ሆነ ለሌሎች አደገኛ በሆነ መንገድ የሚሠራ ከሆነ በእርግጥ አዋቂ ሰው ጣልቃ መግባት አለበት። አለበለዚያ ባህሪውን ችላ ለማለት የተቻለዎትን ያድርጉ እና በሚረጋጉበት ጊዜ አዎንታዊ ትኩረት ይስጡ። የሕፃናት ባህሪ ላይ የሚያጠኑ ባለሙያዎች ይህንን “ትኩረት አዘል ችላ ማለት” ብለው ይጠሩታል። ትኩረታችሁን በመቀነስ በመጮኽ ወይም በሚያደርጉት ሌላ ተግባር የሚፈልጉትን ነገር ለማግኘት ጥሩ መንገድ እንዳልሆነ ማስገንዘብ። ልክ እራሳቸውን ሲያረጋጉ ወይም መመሪያ ሲያከብሩ እንዲሁም ሲታዘዙ ሙሉ ትኩረትዎን በመስጠት ይህንን መልእክት ማጠናከር ይችላሉ። በዛን ጊዜ የልጅዎን ባህሪ ችላ አሉ ማለት በጭራሽ ይተውታል ወይም በልጅዎ ተግባር ደስተኛ ሆነዋል ማለት አይደልም ይልቁንም በጣም ተቃራኒ ነው። ባለሞያዎች "መቀነስ የሚፈልጉትን ባህሪ ሲመለከቱ በእርግጥም ከልጅዎ ጋር ብዙ ሰዓት የሚያሳልፉበት ወቅት አይደለም" ይላሉ። "ይህ ጊዜ በጥልቀት የምንተነፍስበት፣ የምናስተውልበት፣ ምናልባት በእርጋታ ወደ ሌላ ነገር ለማዘዋወር የምንሞክርበት ወይም በንቃት ችላ የምንልበት ጊዜ ነው።"
ልጆችን አቅጣጫ ለማስቀየር መቅሰስ መብላት ይፈልጉ እንደሆነ ከመጠየቅ እስከ በቤተሰባዊ መሰባሰብያ ቀን ላይ የሚከሰቱ አስደሳች ነገርን በመንገር ሊሆን ይችላል። በኋላ ነገሮች ሲረጋጉ ስለነበረ ነገር ለመነጋገር ወደ ኋላ መመለስ ይችላሉ።
ባህሪያቸውን ማቆም ካልቻሉ ምን ማድረግ እንችላለን በልጆችዎ ላይ እነዛ የጥፋት ባህሪያትን ማየት ከቀጠሉ ከአእምሮ ጤና ባለሞያ ጋር በመተባበር ለእርስዎ እና ለልጅዎ የተናጠል የድርጊት መርሃ ግብር ለመፍጠር ጊዜው ሊሆን ይችላል። እንደ ባህሪ ገበታ ያለ ነገር በጣም ውጤታማ ሊሆን ይችላል፣ በተለይ ሽልማቱ አዎንታዊ ትኩረት ከሆነ። የመጨረሻው ግቡ ህፃኑ እንዲጀምር በጣም ፈታኝ ከሆነ፣ ወደሚፈለገው የመጨረሻ ውጤት ለማምጣት መንገዱን የሚጠርጉ ወደ ትናንሽ እና የበለጠ ሊታተሙ የሚችሉ ግቦችን መከፋፈል ይችላሉ።
አንዳንድ ጊዜ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ የሚገኙ ልጆች ባህሪያቸውን ለመለወጥ የሚያስፈልገው ነገር ትንሽ አድናቆት ብቻ መጨመር ነው። በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ወጣቶች በተፈጥሯቸው ራሳቸውን ይጠጣሉ ነገር ግን ይህ ማለት ልጅዎ እርስዎ የሚሰማዎትን ግድ አይሰጠውም ማለት አይደለም። እንደ ቤተሰብ እራት መብላት ለእርስዎ አስፈላጊ ከሆነ ጣልቃ የሚገባ ነገር ሳይኖር ከልጅዎ ጋር ይበሉ። “ዛሬ ምሽት ሁላችንም ተሰባሰብን አብረን ስንበላ ለእኔ ትልቅ ትርጉም ነበረው። ምንም አይነት ስልኮች ወይም ትኩረት የሚከፋፍሉ ነገሮች ባለመኖሩ በጣም ጥሩ ነበር። በእውነት እርስ በርሳችን እንደምንስማማ እንዲሰማን አድርጎኛል።
የበለጠ ጠንካራ ትስስር መፍጠር ወደ አወንታዊ ትኩረት አርአያነት መሸጋገር ትዕግስት እና የወላጆችን ልምምድ ይጠይቃል። አንዳንድ ጊዜ ወደ ኋላ ሊመለሱ እና ጥሩ ስሜትዎን ሊያጡ ይችላሉ ነገር ግን ምንም ማለት አይደለም። ምክንያቱም ሰዎች ነን። እንዲዚህ አይነት ነገር የሚፈጠር ከሆነ ይቅርታ በመጠየቅ፣ የራሳችሁን ብስጭት በመግለጽ እና በሚቀጥለው ጊዜ የተለየ ማድረግ ስለሚችሉት ነገር በመነጋገር ወደ መማር የሚቻል ጊዜ ይለውጡት። አብረውት እየሰሩ ያሉት የአእምሮ ጤና ባለሞያው ለእርስዎም ድጋፍ ሊሆን ይችላል ብለዋል። ወላጆች ከተለያዩ ባለሞያዎች እና በቅርባቸው ካሉ ሰዎች ድጋፍ ማግኘት አለባቸው ምክንያቱም የልጁን ባህሪ ለመለወጥ ስናስብ ወላጅ በእውነቱ ትልቅ ሚና ይጫወታልና።